Heidi Van Herweghe, Boss Paints

Mijn beeld op gedetineerden en het gevangenisleven veranderd

Ik moest geen twee keer nadenken toen Bond zonder naam me vroeg of ik interesse had om mee op bezoek te gaan naar de gevangenis van Oudenaarde. BZN had een oproep gelanceerd naar burgers toe: “Kom eens kijken en vorm dan je mening op basis van wat je hebt gezien en gehoord” Hierop hadden heel wat geïnteresseerde burgers ingetekend.
 
Op 7 juli was het dan zover. Samen met enkele andere burgers stond ik te wachten voor de gevangenispoort. Ik voelde me toch een beetje raar van binnen. Enerzijds blij met deze bijzondere kans om een beter beeld te krijgen op het leven achter tralie. Anderzijds toch ook beetje gespannen: Wat gaan we daar zien? Wat zal het met me doen? Vinden die mensen daarbinnen het wel OK, gaan ze niet een “bekeken-gevoel” hebben?
 
Allemaal doorlopen alsjeblieft, want de volgende deur mag pas open als de vorige in het slot gevallen is”. Bij het binnenkomen heerst er een strikte, koude sfeer. We moeten doorheen de veiligheidsprocedure en toegangscanners.  We worden door heen het oude gevangenisgebouw geloodst. Lange, kille gangen met hoge plafonds. We komen in een sobere zaal waar straks het panelgesprek zal plaats vinden. Twee gedetineerden hebben zich vrijwillig opgegeven om samen met de gevangenisdirecteur en een cipier met ons in gesprek te gaan, gedurende een uur. 
 
Ik voelde heel veel respect voor die 2 mannen die daar voor een groep bezoekers zaten in hun gevangenisplunje. Klaar om onze vragen te beantwoorden. Zo kwetsbaar, zo moedig…. We mochten hen allerlei vragen stellen over het leven achter tralie. Hoe ziet je dag er praktisch uit? Wat doet het met je wanneer je te horen krijgt dat je levenslang krijgt? Hoe heeft dit jou veranderd als mens? Naar welke moment van de week kijk je uit? Hoe word je op je vrijlating voorbereid? Enz…. 
 
Het raakte me enorm toen één van hen eerlijk vertelde over hoe moeilijk het binnen is, maar ook buiten. “Je leeft jaren opgesloten. Als je buiten komt mag je geen contact hebben met ex-gevangenen of met het personeel van de gevangenis”. Je hebt nochtans vriendschap gesloten na zoveel jaren samen geleefd te hebben. Maar eens buiten sta je er alleen voor. Je moet van nul beginnen, want na 20 jaar ken je niemand meer”.  Zo had ik het nog nooit bekeken…. Tot nu toe had ik me nog nooit vragen gesteld over  “vrijlating met voorwaarden”. 
 
Eén van de gedetineerden stelt zijn cel open voor ons. We mogen elk om beurten binnen in de kleine cel die vol hangt met foto’s van familieleden, posters en opmonterende spreuken. Dit laat indruk op me na. Je voelt hoe iemand daar het beste probeert te maken van zijn leven achter een celdeur. De moed er probeert in te houden voor zichzelf en zijn familie…. 
 
De rondleiding brengt ons ook in de werkplaatsen, de bib, de koer voor het dagelijks “luchten”, de sobere bezoekersruimten,…. Aan het einde van een koude gang: het cachot, een kale  isoleercel met enkel een matras op de grond. De gedachte alleen al dat ik hier één nacht of een paar uur zou moeten doorbrengen doet me gruwelen. Gevangenen kunnen hier tot 9 dagen ondergebracht worden als ze een mede-gevangene of personeelslid bedreigd of aangevallen hebben. 
 
Het gevangeniswezen kent vele facetten en invalshoeken. Dat maakt het complex want vanuit elk standpunt bekeken zie je andere doelen, behoeften en emoties. Ik merk hoe het gevangenispersoneel probeert goed te doen met zeer beperkte middelen, hoe geëngageerd medewerkers zijn van de vzw’s die cursussen agressiebeheersing en communicatievaardigheden aanbieden. Hoe cipiers een opleiding kregen die vooral op beveiliging gericht is en al doende leren hoe ze emotioneel en relationeel met de job moeten omgaan.
 
Welke kansen hebben ex-gedetineerden als ze vrijkomen in de maatschappij? Hoe worden ze voorbereid op hun vrijlating? Krijgen ze nadien nog begeleiding?
 
Bij BOSS paints, een belgische KMO uit de verfsector, proberen we minderheidsgroepen en kwetsbare groepen een kans te geven om opnieuw aansluiting te vinden op de arbeidsmarkt. Een werkervaring, een stage, een opdracht in een bedrijf zorgt ervoor dat iemand zich nuttig voelt in de maatschappij, dat hij mee telt, dat hij een (eerste) werkervaring op zijn CV kan voorleggen. Op die manier geven we deze mensen een duwtje in de rug. Tot nu toe hebben we nog geen ex-gedetineerden bij ons gehad, maar ik ben ervan overtuigd dat we die groep ook een kans kunnen geven.
 
Dit bezoek heeft mijn beeld op gedetineerden en het gevangenisleven veranderd en veel genuanceerder gemaakt. Bedankt BZN voor deze boeiende ervaring in een vergeten wereld zo ver van de onze. Ik rij weg terug naar mijn eigen wereldje. Maar dit bezoek was beklijvend en kleeft nog enkele dagen aan mijn ribben…..
 
 
 
Heidi

Meer getuigenissen en verhalen