Patrick Jordens over de spreuk

spreuk-feb

“Woorden die rechtstreeks naar het hart gaan, die blindelings en zonder omwegen raken, die vind ik vaak in literatuur.”

Patrick Jordens werkte in de cultuursector als projectmedewerker (BRONKS, ABC, publiq), en als (freelance) journalist voor De Morgen en BRUZZ. Hij leidt sinds 2019 een kleinschalige uitgeverij van prentenboeken, ‘TIPTOE Print’. Sinds september vorig jaar is Patrick bij Bond zonder Naan verantwoordelijk voor Samen Lezen en Warme Boekenavonden. Hij woont in Brussel, en kijkt uit over het Park van Vorst.

Ik heb intussen geleerd dat de woorden van een gedicht of een literaire tekst
voor mij een bruggetje zijn naar andere mensen.
Ze helpen mij om me open te stellen, open te bloeien,
om te vertellen en te luisteren naar de kern van de ander.
Het is geen omweg, maar een rechtstreekse lijn naar de essentie van de ander.
Al kan ik net zo goed erg genieten van een persoonlijk, warm, en rijk gesprek met iemand.

Activisme van het hart
Ik las onlangs een quote van schrijver James Baldwin: Don’’t let it make you bitter. Try to understand. The world is already bitter enough. We got to try to be better than the world”.
Zulke woorden maken iets wakker in mij, ze doen iets gebeuren. Zo krachtig, zo kernachtig. Gewoon al het simpele feit dat die woorden bestaan, dat ze geschreven werden en gelezen worden, dat ze ons kunnen raken, geeft me hoop. Deze woorden zetten me ook letterlijk in actie om te proberen het beter te doen. Ik ben niet de grote activist. Werken bij BZN is misschien een begin (lacht). Ik kijk en luister vol bewondering naar mensen die zonder aarzelen actie ondernemen om een stukje van de wereld te verbeteren. Maar zelf ben ik niet zo activistisch aangelegd. Toch niet op grote schaal. Gelukkig kan je ook een verschil maken dichtbij, in de kleine wereld rondom je. Niet bitter zijn, proberen te begrijpen, dat is activisme van het hart. Dat kunnen we allemaal.

Thuis bij dichters
We leven in een heel verbale cultuur. Er wordt heel veel gezegd en geschreven. En op den duur verlies ik soms mijn weg in die woordenbrij. Daarom kom ik graag thuis bij dichters. Er zit vaak een weldadige stilte tussen en onder de woorden in een gedicht. Die geeft me de tijd om dingen te laten binnenkomen. Om er mijn eigen gedachten aan te koppelen. Die ruimte – een vorm van vrijheid - is voor mij heel belangrijk.
Ik hou ervan om woorden langzaam te laten binnensijpelen, ze een weg te laten slijten naar de kern, druppelsgewijs.
Dat ze vanbinnen kunnen gisten, zoals een brood dat rijst in de oven.

In de werking ‘Samen Lezen’ gaan we regelmatig met gedichten aan de slag. “Wat betekenen deze woorden voor mij”, vragen we ons af. Door samen met meerdere hersenen en harten stil te staan bij een tekst, voegen we er allemaal ons eigen verhaal aan toe, gaan die woorden vanbinnen resoneren en krijgen ze een heel concrete betekenis. Via de woorden van een gedicht maken we connectie met onszelf, met elkaar en met de tekst.

In de kern gelijk
Een heel belangrijk aspect van samen lezen is luisteren. Luisteren naar de tekst en naar elkaar. Luisteren is heel actief. Het vraagt geduld en aandacht. De verbinding die ontstaat is magnifiek mooi. Je vertrekt vanuit eenzelfde gegeven: de tekst. En via die tekst leer je jezelf en elkaar beter kennen. Door te luisteren naar elkaar, inzichten en ervaringen te delen, verandert er ook echt iets vanbinnen. Je verbreedt je horizon, je leert begrijpen, je leert dat er meerdere waarheden bestaan naast elkaar. Het is een soort beleving die moeiteloos het ego overstijgt, terwijl het tegelijk toch elk in zijn/haar eigen kracht zet. Wonderlijk!

De verhalen die we elkaar dan vertellen gaan voorbij aan het puur anekdotische. Dat gaat over emoties, inzichten, dingen die misschien lang hebben vastgezeten vanbinnen, die nu in beweging komen. en dat leidt tot gesprekken over dingen die er echt toe doen, dingen die ons allemaal bezig houden, zoals liefde, gemis, heimwee, eenzaamheid. Dat is zo mooi. De woorden die we met mekaar delen, gaan over de kern en in de kern zijn we voor een heel groot stuk gelijk. Je kan verschillende gedachten en ideeën hebben, maar uiteindelijk delen we in de kern dezelfde emoties, dezelfde zorgen, dezelfde hoop.

Spreuk in actie
Ook de spreuken van Bond zonder Naam zijn woorden die iets doen gebeuren. Ze raken, doen ons even stilstaan, nodigen ons uit om het misschien anders te doen. De klassieke spreuken van Phil Bosmans associeer ik spontaan met mijn moeder. Zij hield van de spreuken van BZN. Ik zie nog de plek bij ons thuis waar ze hingen. “Weer of geen weer, altijd welkom” dat was één van haar favorieten. Of toch degene die ik mij het best herinner. Die woorden vertellen ook veel over haar. Mijn moeder was een heel warm en gastvrij persoon. Ze had een groot hart dat openstond voor heel veel mensen. Zij deed die spreuk dus ook echt gebeuren, ze bracht die ‘in actie’. Met die ene spreuk inspireerde ze ons thuis allemaal om ons open te stellen voor andere mensen. Wat ik zelf niet altijd zo eenvoudig of vanzelfsprekend vind. Ik ben van nature wat meer gesloten, meer teruggetrokken en timide. Als het bij mij stormt binnenin, weet ik niet zeker of ik er goed aan doe de deur open te zetten voor anderen (lacht). Maar als ik die woorden hoor, dan denk ik aan mijn moeder en hoe zij die spreuk concreet maakte. Zij inspireert me nog elke dag tot die openheid van hart of tot een soort hartelijkheid, een mildheid ook.

Download hier de maandspreuk →