Jan Bervoets over de spreuk

spreuk-maart


Het Antwerps Kathedraalkoor, Voice Male, Reset, Zango, Dr. Song. De rode draad door het leven van Jan Bervoets is ongetwijfeld muziek en samenzang.
Al een leven lang ondervindt hij zelf ook de heilzame kracht van samen zingen, mentaal en fysiek. Zingen versterkt en verbindt, betoogt Jan. De geknipte ambassadeur voor onze mei-spreuk: Samen hebben we meer noten op onze zang!

Het donker lichter zingen
Een aantal jaren geleden waren mijn vrouw en ik op vakantie in Griekenland. Toen we ’s avonds van het restaurant naar ons hotel terug wandelden langs een stille weg, liep er voor ons een jong meisje, helemaal alleen. De weg was sporadisch hier en daar verlicht. Telkens wanneer dat meisje een donker stukje weg passeerde, begon zij te zingen. Als een vorm van zelfrelaxatie. Ze zong om zichzelf gerust te stellen. Door te zingen probeerde ze het donker te verlichten.
Dat doet muziek met ons. Muziek stelt gerust en troost ons.

202405_Jan_Bervoets_lp_1.jpg

Zoveel mensen, één stem
Ik was een heel bezig en sportief kind: tennis, voetbal, de scouts. Maar toen ik tien was, werd diabetes vastgesteld. Te veel inspanning is niet goed, dachten mijn ouders, dus werd er gezocht naar een rustige hobby. “Waarom ga je niet bij het Antwerps Kathedraalkoor”, zei mijn moeder, “uw papa heeft daar ook gezongen”. Zingen in een kerkkoor? Daar zit je als tienjarige niet op te wachten. Maar het was het begin van iets heel moois. Zingen, samen zingen in dat koor, heeft mij sterker gemaakt en heeft mijn eigenwaarde een boost gegeven.

Als ik voetbalde moest ik na een half uur aan de kant gaan zitten om een Vitabis te eten terwijl de anderen konden voortspelen. Maar zingen kon ik net zo goed als de rest. In dat koor voelde ik mij niet anders, zwakker, ziek. Ik moest niet onderdoen voor de ‘gezonde’ jongens. Mijn hele sociale leven circuleerde ook rond het koor, elke week samen een paar missen zingen, dat creëert een band (lacht).

Ik kon ook ongelofelijk genieten van Gregoriaanse gezangen. Samenzang in één stem, met zoveel jongens samenklinken als één man, dat is heel bijzonder. Zoveel mensen, één stem. Mooi symbolisch toch!

Als ik zing, voel ik mij gesterkt, nog steeds. Zingen is voor mij zelftroost.
Als ik gezondheidsproblemen heb bijvoorbeeld, brengt muziek mij rust. Ik kan me soms wel druk maken: dat ik vaak afhankelijk ben van andere mensen, de onvoorspelbaarheid van mijn aandoening, dat maakt me heel nerveus. Muziek helpt me dan soms zelfs om te kunnen wenen. Als je jezelf toelaat om te wenen, dan komt je lichaam ook tot rust. Of een stevige U2 of Simple Minds die weer de kracht geeft om door te gaan, alsof je zelf weer op dat podium staat.

Stoere Simon & Garfunkel
Mijn hele leven gaat over samen zingen. Vanuit het kathedraalkoor is Voice Male ontstaan. Tijdens een koorreis in het Zwarte Woud zongen we ’s avonds op de kamer met een groepje van zes popliedjes met de gitaar. Vooral niks van het koor, het mocht wel wat gedurfder! Heel stoer zongen we dan Simon & Garfunkel, ‘The Sound of Silence’ (lacht)! Dat a capella groepje, genoemd naar ons kamernummer Kamer 11, werd een jaar later Voice Male. 

We waren ook zot van de Britse a capella groep The Flying Pickets en hun hit ‘Only You’. Onze eerste optredens bestonden vooral uit het proberen nazingen van the Flying Pickets. Later hebben we met Voice Male hun voorprogramma mogen zingen. Kleine anekdote: onze kostuums die avond waren knalrode overalls. Toen we backstage The Flying Pickets tegenkwamen deden die mannen nogal afstandelijk tegen ons. Wel een beetje een koude douche, we hadden meer verwacht van de ontmoeting met onze helden. Later bleek dat ze door die rode overalls dachten dat we bij de technische ploeg hoorden. We hebben samen nog een bisnummer gezongen toen ze hun vergissing inzagen, de avond was gered voor ons!     

De mooiste vorm van religie
Een jaar of veertien geleden heb ik samen met enkele goeie vrienden Dr. Song opgestart. Jullie spreuk in de praktijk! We brengen mensen bijeen om samen te zingen, onder het motto ‘zingen verbindt’. Met begeleiding van een gitaar zingen we meerstemmig pop- en rockliedjes. “Ik heb dat nog nooit gedaan”, zeggen mensen soms. Dat is niet erg, je hebt geen zangervaring nodig, gewoon goesting om te zingen. En dan vallen ze van hun stoel als ze horen hoe goed, hoe sterk ze samenklinken. “Ik wist niet dat ik dat kon!”, zeggen ze achteraf. Ze gaan gelukkig naar huis, ze hebben iets in zichzelf ontdekt dat ze nog niet kenden en dat is voor mij het mooiste compliment.

Die mensen kennen elkaar niet. Verschillende leeftijden, culturen, sociale achtergrond. Maar ze hebben wel samen gezongen en achteraf gaan ze samen nog iets drinken. Dat is toch prachtig.
Muziek overstijgt voor mij religie. Er is geen enkele religie die mensen zo verbindt als zingen. Kijk naar het publiek op muziekfestivals, zo veel verschillende mensen met een compleet andere achtergrond die samen zingen, samen genieten op een festivalweide. Dat is voor mij een sublieme vorm van religie.

Samen zijn we sterk
Als fysiotherapeut heb ik ook in woonzorgcentra gewerkt. Het is prachtig om te zien wat samen zingen doet met mensen met dementie. Ze noemen dat reminiscentie. Mensen kunnen helemaal van de wereld zijn, maar als je ze liedjes laat zingen van 60 jaar geleden dan kennen ze de tekst nog van achter naar voor. Hoe muziek in je wezen doorsijpelt, ik vind dat fascinerend. En als je dan die vonk in hun ogen ziet als ze die liedjes van vroeger samen zingen, hoe ze hun stem weer vinden, dat is prachtig.

Ik sta helemaal achter deze spreuk. Samen zingen verbindt en zet ons in onze kracht. Een scoutsbeweging die al stappend liedjes zingt om sneller vooruit te gaan in groep. Voetbalsupporters die hun ploeg naar de overwinning brullen. Het is een ‘samen zijn we sterk’-gevoel. Ik vind dat we samen ook wel wat meer noten op onze zang mógen hebben. We mogen zeggen waar we voor staan, opkomen voor wat ons raakt. Onze stem laten horen voor wat ons aanbelangt. Niet per se op een podium, dat podium is bijzaak. Maar als groep mensen met eenzelfde engagement, als samenleving.

(tekst: Christina van Geel / fotograaf: © Katrin Torfs)

Download hier de maandspreuk →