Barbara Torfs over de spreuk...

‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf’. Het is misschien wel de bekendste spreuk van Bond Zonder Naam. Zo bekend dat ze gemeenschappelijk erfgoed geworden is en we niet eens meer beseffen dat het Phil Bosmans was die de spreuk lanceerde in 1958. Vandaag, 64 jaar later, zijn zijn woorden nog altijd even relevant. Huidig directeur van BZN Barbara Torfs, koestert de erfenis van Phil Bosmans, die deze maand 100 zou geworden zijn. Zijn inspiratie, zijn engagement, zijn acties, ze zijn tot op vandaag de kern van de organisatie en ze inspireren Barbara en onze vele bondgenoten nog elke dag.

Ik vind mezelf geen wereldverbeteraar. Ik ben niet de vrouw van de grote daden. Ik voel niet de behoefte om de hele wereld te veranderen. Het tweede deel van de spreuk is voor mij essentieel, want dat is hoe Phil Bosmans die woorden bedoeld heeft: begin bij jezelf. Wat kan ik doen om de wereld een beetje beter te maken? Ontzettend veel, als je er even over nadenkt.

Dat gaat dan over vriendelijk zijn, luisteren, hulp bieden, aanwezig zijn waar je nodig bent. Ogenschijnlijk kleine dingen die voor de wereld rondom jou een groot verschil maken en die ik in mijn dagelijks leven probeer te integreren. En natuurlijk lukt dat niet elke dag.

Maar ik ben me bewust van mijn eigen kracht en verantwoordelijkheid, dat we er als mensen voor mekaar moeten zijn.

Daarom lanceren we deze spreuk opnieuw: omdat we allemaal een belangrijke positieve schakel zijn in dat grotere, mooiere geheel. Onze eigen kleine goedheid, dat heeft de wereld nodig.

De Phil in ons
Als ik naar de wereld rondom mij kijk, dan denk ik vaak: hoe zou Phil nu reageren? De oorlog in Oekraïne, de corona-crisis, de doorgedreven polarisatie waarbij luisteren naar elkaar taboe lijkt te zijn geworden. Wat zou Phil daarvan zeggen?

Phil Bosmans was destijds een luis in de pels. Hij opende het eerste vrouwenvluchthuis en nam het op voor gedetineerden in een tijd dat dat helemaal niet evident was. Dat was behoorlijk revolutionair. Hij durfde de problemen te benoemen en bespreekbaar te maken. Maar hij schoffeerde nooit. Zijn woorden en daden waren altijd respectvol en waardegedreven.

De rol van luis in de pels kunnen we vandaag met BZN nog straffer uitspelen. We hoeden ons meestal om te polariseren, waardoor de activistische boodschap soms ondergesneeuwd geraakt. Terwijl er eigenlijk niks mis is met twee polen die tegenover elkaar staan. Zolang die polen bereid zijn om naar elkaar te luisteren, indien mogelijk zelfs een beetje naar elkaar toe te groeien. Misschien moeten we minder beschroomd zijn om te zeggen: “Dit vinden we verkeerd. Dit kan niet voor ons.” We moeten weer meer de Phil in ons aanspreken.

Weg met de spreukschaamte!
Phil Bosmans zou dit jaar 100 jaar geworden zijn. In het najaar brengen we het roze boek ‘Menslief ik hou van jou’, opnieuw uit. Alles wat Phil geschreven heeft, is de voorbije maanden door onze handen gegaan. Ik sta er elke dag van te kijken hoe ongelofelijk visionair die man was. Zijn gedachtegoed is zo actueel, we moéten dat opnieuw wereldkundig maken.

En ik ben er zeker van dat zijn visie opnieuw wortel kan schieten in Vlaanderen. Ik voel bijvoorbeeld dat jongeren gemakkelijk aansluiting vinden bij onze missie: zichtbaar en bespreekbaar maken wie niet gezien of gehoord wordt in de samenleving. Dat gaat over kansarmoede, eenzaamheid, psychische kwetsbaarheid, detentie. In de afgelopen decennia is die problematiek niet veranderd. Het is een ijzersterke missie die brandend actueel is.

Alleen is er in de loop der jaren stof op komen te liggen. En het is mijn uitdaging als directeur om dat stof weg te blazen en de boodschap van Phil te vertalen in acties en woorden die vandaag opgepikt worden.

Phil Bosmans geloofde rotsvast in de kracht van woorden. Woorden die raken en mensen in beweging zetten. Daarom zijn we nog altijd apentrots op onze spreuken. Met onze spreuken houden we mensen een spiegel voor. Ze doen ons even nadenken over hoe we met elkaar omgaan. En onze spreukenambassadeurs - mensen die met beide voeten in het dagelijks leven staan, hier en nu - maken die woorden heel concreet, door wie of wat ze zijn en wat ze doen. Zij leven die woorden voor.

Dan kunnen we samen
Als we verder timmeren aan deze weg zonder toegevingen te doen aan de boodschap van Phil Bosmans, dan kunnen we nog een hoop mensen overtuigen van de waarde van ons doel: van de wereld een betere plek maken.

Zullen we samen… is ooit één van onze spreuken geweest. Elke bondgenoot maakt de wereld een stukje beter. En dat begint bij jezelf. Als we dat allemaal sámen doen, dan wordt dat één grote betere wereld. Dat is de kracht van samen. Zullen we samen… dan kùnnen we samen!

Download hier de maandspreuk →